Hoeveel bijstand u krijgt, hangt van uw situatie af. U leest het hieronder. U leest daar ook hoe u de bijstand krijgt. En wanneer u bijstand terug moet betalen.
Als je jonger bent dan 18 jaar, heb je geen recht op bijstand. Volgens de wet heb je er dan namelijk recht op dat je ouders voor je zorgen.
Maar er zijn uitzonderingen waarbij je misschien toch bijstand kunt krijgen. Ook al ben je nog geen 18. Die uitzonderingen lees je hieronder.
Als je in zo’n situatie zit, dan moeten je ouders de bijstand voor je aanvragen. In hun eigen Woonplaats, ook als jij daar niet meer woont. Kunnen of willen je ouders dat niet? Dan mag je de bijstand zelf aanvragen in de plaats waar jij nu woont.
Uitzonderingen:
Er is echt een heel dringende situatie.
En je kunt op geen enkele manier geld krijgen om van te leven. Dan kun je soms een bijstandsuitkering krijgen. Hoeveel je dan precies nodig hebt, bekijkt de gemeente op dat moment.
|
Voorbeeld van zo’n dringende reden |
|
Je ouders zijn allebei overleden, of de enige ouder die je had. Je woont nog niet in een pleeggezin of een tehuis. En er zorgt ook niemand anders voor je. |
Je bent van huis weggelopen.
Dan heb je in bijzondere situaties recht op een bijstandsuitkering, in ieder geval voor de eerste maand. Hoeveel je precies nodig hebt, bekijkt de gemeente op dat moment.
|
Voorbeeld van zo’n bijzondere situatie |
|
Je bent in een crisissituatie van je ouderlijk huis weggegaan. Het is voorlopig niet verstandig om terug te gaan. En je ouders willen jou geen geld geven om van te leven. |
Je hebt een kind en geen partner
Dan ben je volgens de wet een tienermoeder of tienervader. Voor tienerouders zijn er aparte regels voor een bijstandsuitkering. De gemeente kan je daar meer over vertellen.
Je bent een pleegkind
Voor pleegkinderen gelden aparte regels voor een bijstandsuitkering. De gemeente kan je daar meer over vertellen.
Jij of je ouders zijn illegaal in Nederland
Als je jonger bent dan 18 jaar, heb je geen recht op een uitkering. Behalve als er een heel dringende reden voor is. Dat geldt ook als je illegaal in Nederland bent. En dan maakt het niet uit of je ouders legaal of illegaal in Nederland zijn.
U heeft recht op een bijstandsuitkering en u bent 18, 19 of 20 jaar. In de tabel hieronder ziet u per leefsituatie hoeveel u krijgt.
| Uw leefsituatie | Bijstand per maand zonder vakantiegeld |
Bijstand per maand met vakantiegeld |
|
U bent een alleenstaande. |
€306,88 | € 323,03 |
| U bent een alleenstaande ouder. U krijgt: | €306,88 | € 323,03 |
|
U bent gehuwd en u bent allebei |
€ 613,76 | € 646,06 |
|
U bent gehuwd en u bent allebei |
€ 968,90 | € 1.019,90 |
|
U bent gehuwd. Eén van u beiden is 18, 19 of 20 jaar en de ander is ouder dan 20. U heeft geen kinderen. Dan krijgt u samen: |
€ 1.194,76 | € 1.257,64 |
|
U bent gehuwd. Eén van u beiden is |
€ 1.549,91 | € 1.631,48 |
Heeft u recht op een bijstandsuitkering? En bent u ouder dan 21 jaar en nog niet met pensioen? Hieronder ziet u per situatie hoeveel u dan krijgt.
|
Uw leefsituatie |
Bijstand per maand zonder vakantiegeld | Bijstand per maand inclusief vakantiegeld |
| U bent alleenstaand. En er woont geen andere volwassene in dezelfde woning als u. U krijgt: | € 1.243,03 | € 1.308,45 |
| U bent een alleenstaande ouder. En er woont geen andere volwassene in dezelfde woning als u. U krijgt: | € 1.243,03 | € 1.308,45 |
| U bent gehuwd. En behalve uw partner woont er geen andere volwassene in uw woning. Dan krijgt u samen: | € 1.775,75 | € 1.869,21 |
Kostendelers
Wonen er wél andere volwassenen bij u in de woning? Dan bent u een kostendeler. U kunt namelijk de kosten van uw huishouden met hen delen. En dan krijgt u de kostendelersnorm. De kostendelersnorm is het uitkeringsbedrag voor een kostendeler.
De kostendelersnorm is een deel van het bedrag dat voor uw leefsituatie geldt. Dus een deel van het bedrag in de tabel hierboven. Welk deel u precies krijgt, hangt af van het aantal volwassenen in uw huishouden. Meer hierover leest u onder U woont samen met anderen: kostendelers.
Bent u met pensioen én heeft u altijd in Nederland gewoond? Dan krijgt u een volledige AOW-uitkering. Met een volledige AOW-uitkering heeft u genoeg geld om van te leven. U heeft daarnaast dus geen bijstand nodig. Heeft u ook nog pensioen opgebouwd via uw werkgever? Dan krijgt u dat extra, bovenop uw AOW-uitkering.
Heeft u in het buitenland gewoond?
Heeft u in de vijftig jaar voorafgaande aan uw pensioengerechtigde leeftijd een aantal jaren in het buitenland gewoond? Dan krijgt u maar een deel van de AOW-uitkering. Heeft u daarnaast via uw werkgever genoeg pensioen opgebouwd? Dan kunt u daarmee uw AOW aanvullen. U heeft dan geen bijstand nodig.
Heeft u niet genoeg pensioen opgebouwd om uw AOW helemaal aan te vullen? Dan heeft u waarschijnlijk recht op een bijstandsuitkering om uw AOW aan te vullen. Dat is de AIO-uitkering: de Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen. Om recht te hebben op AIO moet u aan dezelfde voorwaarden voldoen als voor gewone bijstand. Alleen de arbeidsplicht geldt niet meer voor u, omdat u reeds met pensioen bent.
AIO aanvragen
Een AIO-uitkering vraagt u aan bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). De SVB bepaalt dan of u AIO krijgt en hoeveel. Meer informatie vindt u op de website van de SVB.
Hoeveel AIO krijgt u?
Als u helemaal geen AOW krijgt, krijgt u de maximale AIO-uitkering. Dat is evenveel als een hele AOW-uitkering. In de tabel hieronder ziet u de maximale AIO-uitkering voor verschillende leefsituaties.
| Uw leefsituatie | Maximale AIO | |
|---|---|---|
| Zonder vakantiegeld | Met vakantiegeld | |
| U bent alleenstaande | € 1.384,01 | € 1.456,85 |
|
U bent een alleenstaande ouder |
€ 1.384,01 | € 1.456,85 |
|
U bent gehuwd en bent beiden met pensioen |
€ 1.877,81 | € 1.976,64 |
| U bent gehuwd. Uw partner is tussen de 21 jaar en de pensioenleeftijd | € 1.877,81 |
€ 1.976,64 |
Krijgt u wel een gedeeltelijke AOW-uitkering? Dan vult de Sociale Verzekeringsbank uw AOW aan met AIO. Totdat u bijelkaar evenveel krijgt als een hele AOW-uitkering.
Dan krijgt u minder AIO. Meer hierover leest u onder U bent opgenomen in een inrichting.
Bent u 21 jaar of ouder? En wonen er nog andere volwassenen van 27 jaar of ouder bij u in de woning? Dan bent u voor de bijstand een kostendeler. U kunt namelijk de kosten van het huishouden met hen delen.
Daarom krijgt u maar een deel van de maximale bijstand die voor uw leefsituatie geldt. Het bedrag dat u krijgt heet de kostendelersnorm. Hoeveel dat voor u precies is, hangt af van het aantal kostendelende huisgenoten. Hoe meer kostendelende huisgenoten, hoe lager uw uitkering wordt. Dus hoe lager de kostendelersnorm.
Het uitkeringsbedrag voor een kostendeler
In de tabel hieronder ziet u waar u recht op heeft bij verschillende aantallen kostendelers. Deze tabel eindigt bij vijf kostendelers. Maar met meer kostendelers wordt de kostendelersnorm nog lager.
| Aantal kostendelers, uzelf meegerekend | Deel van het maximale bijstandsbedrag dat u krijgt: de kostendelersnorm |
| Eén | 70% |
| Twee | 50% |
| Drie | 43,33% |
| Vier | 40% |
|
Vijf |
38% |
Wie tellen niet mee als kostendelende huisgenoot?
Sommige huisgenoten tellen niet mee als kostendelende huisgenoten:
- huisgenoten die jonger zijn dan 27 jaar;
- uw partner, als hij of zij ook een bijstandsuitkering nodig heeft;
- leerlingen en studenten (mbo, hbo of wo) die studiefinanciering krijgen;
- huisgenoten die huur betalen. Aan u of aan dezelfde huurbaas als u. Dus een huurder of bijvoorbeeld een kostganger.
De gemeente berekent de kostendelersnorm zo:
40% + (A x 30%)
------------------ x B
A
Dan is
A = het aantal kostendelende huisgenoten. Uzelf en uw partner meegerekend.
B = het maximale bijstandsbedrag voor uw leefsituatie
|
Voorbeeldberekening van het percentage voor de kostendelersnorm |
|
U bent 22 jaar. U heeft ook nog twee huisgenoten van 28 jaar. Er wonen dan drie kostendelers in uw woning, uzelf meegerekend. A is dus 3. 40% + (A x 30%)
|
De wettelijke basis voor de kostendelersnorm staat in artikel 22a lid 1 Participatiewet.
Heeft u een bijstandsuitkering en wordt u opgenomen in een inrichting? Dan bent u verplicht om dat aan de gemeente te laten weten. Dit is de inlichtingenplicht. Waarschijnlijk verlaagt de gemeente uw uitkering voor de tijd dat u bent opgenomen.
Heeft u nog geen bijstandsuitkering?
En heeft u wel bijstand nodig als u wordt opgenomen? Hieronder leest u welke regels dan gelden.
- U bent jonger dan 21 jaar
Dan heeft u geen recht op bijstand als u opgenomen bent. Volgens de wet zijn uw ouders namelijk nog verplicht om voor uw levensonderhoud te betalen. Dat geldt ook voor zakgeld en kleedgeld.
Kunnen uw ouders dat niet? Bijvoorbeeld omdat zij zelf een bijstandsuitkering hebben? Dan heeft u waarschijnlijk recht op bijzondere bijstand. - U bent 21 jaar of ouder en nog niet met pensioen
Dan heeft u recht op bijstand als u aan de voorwaarden voldoet. Maar uw uitkering is lager dan voor iemand die niet in een inrichting is opgenomen.
Hieronder leest u waar u recht op heeft als u in een inrichting bent opgenomen.
| Uw leefsituatie | Bijstand per maand zonder vakantiegeld | Bijstand per maand met vakantiegeld |
|
U bent alleenstaande of alleenstaande ouder. Dan krijgt u: |
€ 433,49 | € 456,31 |
| U bent gehuwd en allebei in een inrichting opgenomen. Dan krijgt u samen: | € 702,48 | € 739,45 |
- het bedrag voor een alleenstaande volgens de tabel hierboven, plus
- het bedrag voor een alleenstaande (ouder) die niet is opgenomen. Hoeveel dat is, leest u op de pagina U bent ouder dan 21 en nog niet met pensioen.
- U bent met pensioen
Bent u met pensioen? Dan gelden ook de bedragen die in de tabel hierboven staan. Is uw AOW samen met uw pensioen lager dan het wettelijke basisbedrag dat voor u geldt? Dan kunt u tot dat bedrag een aanvulling met AIO krijgen.
Bent u alleenstaande of een alleenstaande ouder?
Dan heeft u waarschijnlijk recht op bijzondere bijstand voor de vaste kosten van uw woning. Zoals voor de huur en voor gas, water en elektriciteit.
U krijgt uw bijstandsuitkering maandelijks uitbetaald. Een enkele keer besluit de gemeente om de bijstand wekelijks uit te betalen. Bijvoorbeeld als u zwerft.
Heeft uw partner ook bijstand nodig? Dan krijgt u allebei de helft uitbetaald van het bedrag waar u samen recht op heeft. U kunt de gemeente ook vragen de hele uitkering aan één van u beiden uit te betalen.
Heeft u (nog) geen bankrekening? Dan kunt u met de gemeente afspreken dat u uw uitkering contant krijgt.
Heeft u dringend eerder geld nodig?
U kunt de gemeente vragen uw uitkering in kleinere bedragen, sneller na elkaar, uit te betalen. Dat doet de gemeente alleen tijdelijk en in heel speciale gevallen.
Wanneer krijgt u minder of geen bijstand uitbetaald?
U krijgt (tijdelijk) minder bijstand als:
- u andere inkomsten heeft;
- de gemeente andere dingen voor u betaalt;
- u een deel van de bijstand in natura krijgt. Bijvoorbeeld als u een slaapplaats van de gemeente krijgt. Of als de gemeente uw verzekering betaalt;
- u andere schulden heeft en de deurwaarder daarom een deel van uw uitkering eist;
- u uw verplichtingen niet bent nagekomen;
- u nog bijstand moet terugbetalen.
Uw uitkering wordt (tijdelijk) stopgezet als:
- u geen bijstand meer nodig heeft;
- u zich niet heeft gehouden aan uw verplichtingen om de gemeente informatie te geven;
- de gemeente niet zeker weet of u nog recht heeft op bijstand.
De gemeente spaart elke maand 5% van uw uitkering. Dat is uw vakantiegeld. In juni krijgt u al het gespaarde vakantiegeld in één keer uitbetaald. Dat ontvangt u dan extra bovenop de uitkering van die maand.
Uitzondering
Soms betaalt de gemeente uw vakantiegeld vaker uit. Bijvoorbeeld elk kwartaal. Of u krijgt het op een ander moment dan in juni. Stopt uw uitkering? Dan krijgt u daarna binnen drie maanden het gespaarde vakantiegeld uitbetaald.
Wanneer moet u bijstand terugbetalen?
| Situatie | Uitleg | |
|---|---|---|
| 1. | De gemeente heeft een fout gemaakt. | De gemeente heeft per ongeluk bijvoorbeeld € 8.000,- aan u betaald in plaats van € 800,- |
| 2. | U heeft achteraf nog geld gekregen voor een periode waarin u ook de bijstand kreeg. | Dat kan achterstallig loon zijn, alimentatie of een schadevergoeding. Of bijvoorbeeld een erfenis. |
| 3. | U heeft een voorschot gekregen dat achteraf gezien te hoog was of waar u geen recht op had. | |
| 4. | U heeft zich niet aan uw verplichtingen gehouden. | De gemeente kan uw uitkering achteraf nog verlagen. Heeft u daardoor te veel gekregen? Dan moet u dat terugbetalen. U kunt ook nog een boete krijgen die u moet betalen. |
| 5. | De gemeente staat met de bijstand borg voor iets dat u moet afbetalen en u heeft uw aflossing niet betaald. | De gemeente moet dan uw aflossing betalen met bijstandsgeld. U moet dat daarna aan de gemeente terugbetalen. |
| 6. | U kreeg leenbijstand. | Daarover leest u hieronder meer. |
Hoeveel moet u terugbetalen?
U moet alles terugbetalen wat u te veel kreeg of waar u geen recht op had. Kunt u dat niet ineens terugbetalen? Dan kunt u met de gemeente afspreken dat u in termijnen terugbetaalt. Heeft u een bijstandsuitkering? Dan trekt de gemeente elke maand een bedrag van uw uitkering af tot u alles heeft terugbetaald.
Soms moet u meer terugbetalen dan de bijstand die u kreeg
De bijstand die u kreeg was een netto bedrag. De gemeente heeft van uw bruto bijstandsuitkering ook nog premies en belasting betaald aan de Belastingdienst. Betaalt u de bijstand niet binnen hetzelfde kalenderjaar terug als waarin u die kreeg? Dan kan de gemeente die premies en belasting niet meer terugkrijgen van de Belastingdienst en moet u die ook aan de gemeente terugbetalen.
Leenbijstand terugbetalen
Als u leenbijstand krijgt, bepaalt de gemeente hoeveel u daarvan per maand moet terugbetalen. Daarbij kan de gemeente u ook andere verplichtingen geven. Bijvoorbeeld dat u een krediethypotheek af moet sluiten bij een bank. Houdt u zich niet aan deze verplichtingen of betaalt u niet elke maand? Dan moet u misschien het hele bedrag dat nog openstaat ineens terugbetalen.
Kunt u niet terugbetalen?
In de tabel hieronder leest u de regels die dan voor uw situatie gelden.
| Uw situatie | Regels |
|---|---|
|
Bent u al andere schulden bij de gemeente aan het terugbetalen? |
De gemeente houdt hier rekening mee. |
|
Heeft u ergens anders ook schulden die u terugbetaalt? Of eist de deurwaarder elke maand een deel van uw uitkering? |
Hier houdt de gemeente geen rekening mee. Zij trekt elke maand een deel van uw uitkering af, totdat u uw hele schuld heeft terugbetaald. Over schuld bij iemand anders moet u dan andere betaalafspraken maken. Ook met een deurwaarder. |
| U hebt ergens anders schulden die u terugbetaalt of er ligt beslag op uw loon. | U moet andere afspraken maken met uw schuldeisers. De gemeente kan de schuld direct verrekenen met uw bijstandsuitkering. |
| U hebt geen bijstandsuitkering. | U kunt de gemeente vragen om uitstel van betaling. Betaalt u niet? Dan kan de gemeente u uiteindelijk een dwangbevel sturen. Betaalt u dan niet? Dan kan de gemeente beslag leggen op uw inkomen. |